بیس پلیت در ساختمان سازی؛ انتقال دهنده نیروی ساختمان به فونداسیون
بیس پلیت در ساختمان سازی نقش مهمی را ایفا می کند. به این صورت که وزن سازه را به فونداسیون انتقال می دهد.
امروزه فولاد نقش مهمی در ساخت بنا های مختلف ایفا می کند. حتی یکی از مصالح مهم در ساختمان سازی محسوب می شود. صنعت ساختمان سازی یکی از مهم‌ترین صنایع است که از انواع آهن آلات از در بخش های مختلف استفاده می کنند.
یکی از دلایل اصلی قابلیت انعطاف و شکل پذیری فولاد است. در کنار این ویژگی ها از مقاومت و استحکام بالایی برخوردار است. به همین دلیل به یکی از مصالح محبوب و پرطرفدار تبدیل شده است. از آهن آلات محصولات متنوعی شامل ورق های فولادی، میلگرد ها، لوله های فولادی، تیرآهن، پروفیل، نبشی ها و… ساخته می شوند.
این مصالح نوین و باکیفیت در قسمت های گوناگون ساختمان سازی مورد استفاده قرار می گیرند. تحمل فشار بالا، مقاومت و طول عمر مفید (در صورت گالوانیزه کردن فولاد) از مزایای فولاد به شمار می رود.
گاهی طراحی قطعات کوچک فلزی و استفاده از آن ها در صنعت ساختمان سازی نقش بسیار مهمی را ایفا می کنند. اگر از این قطعات استفاده نشود سازه دچار مشکل می شود. به عنوان مثال می توان به نقش بیس پلیت در ساختمان سازی اشاره کرد. در ادامه بیشتر توضیح داده می شود.
مجموعه بزرگ بجین پارس همواره در تلاش است تا از پیشرفته ترین تکنولوژی های روز دنیا استفاده کند. این تکنولوژی ها در اختیار مهندسین مجرب و متخصص قرار می گیرد. این متخصصان در شرکت بجین پارس به شما کمک می کنند تا سازه هایی ایمن و پایدار را بسازید. هدف مجموعه بجین پارس توسعه ساخت و ساز های ایمن و پایدار است.
بیس پلیت چیست؟ (Base plate)
نقش بیس پلیت در ساختمان سازی ها غیر قابل انکار است. در ساختمان هایی که با سازه های فولادی طراحی و اجرا می شوند یک بخش مهم اتصال ستون ها به فونداسیون است. باید به نحوی محاسبه و ساخته شوند که هیچ گونه آسیبی به فونداسیون وارد نشود. باید فشار ناشی از بار ساختمان را به خوبی به فونداسیون منتقل کرده و در زمینه پخش کند. یکی از این وظایف مهم بیس پلیت در ساختمان سازی ها به شمار می آید.
طراحی بیس پلیت در ساختمان سازی به صورت یک صفحه مسطح از جنس فولاد است. بیس پلیت در فونداسیون های فولادی استفاده می شود. وظیفه آن در واقع به عنوان یک واسط بین ستون ها و پی ساختمان عمل می کند. هدف آن انتقال بار ستون ها (ناشی از وزن کلی ساختمان) به فونداسیون است. به عبارتی این بار را به کل پی منتقل می کند و سطح تنش را کاهش می دهد.
به این دلیل است که بیس پلیت سطح بزرگتری را نسبت به سطح مقطع ستون دارا می باشد. بنابراین هر چه صفحه بزرگ تر و ضخیم تر باشد تنش وارد شده به فونداسیون کمتر است. نیروی کششی که خمش و برش است توسط بولت ها (میل مهار) به فونداسیون انتقال می یابد.
ابعاد بیس پلیت در ساختمان سازی ها 30*30 سانتیمتر است. اندازه صفحه ستون باید از سطح مقطع بزرگتر باشد و ضخامت آن از 8 تا ۲۰ میلیمتر متغیر است.
تغییر در ابعاد آن به چند عامل بستگی دارد، عبارت است:
- میزان مقاومت وابسته به جنس فولاد
- بار ناشی از تحلیل سازه یا ساختمان
- وابسته به خروج از مرکزیت بار
به طور کلی وظیفه بیس پلیت این است که فشار ها و تنشی که بر ستون ها وارد می شوند را کم می کند. سپس این نیرو ها را در بتن فونداسیون پخش کند. عدم استفاده از بیس پلیت در ساختمان سازی ها باعث می شود که در اثر فشار ستون های فولادی در پی فرو بروند. بنابراین بیس پلیت نیرو های مختلفی مانند فشاری، برشی، کششی، لنگری و خمشی را تعدیل می کند. این نیرو ها ناشی از وزن سقف نیز می باشد.
بولت چیست؟
به آن میله های مهار نیز گفته می شود. وظیفه اتصال بیس پلیت به فونداسیون را بر عهده دارد. در قسمت زیر ستون و بیس پلیت قرار می گیرد. باعث استحکام و پایداری ساختمان می شود.
در زمان نصب آن باید به چند نکته توجه کرد:
- جنس، قطر و طول مناسب (حداقل قطر میلگرد ۲۰ میلی متر)
- نحوه چیدن آن ها
- تعداد آن ها بر حسب میزان فشار
طول آن باید فشار لنگری را تحمل کند. نکات ذکر شده با توجه به نوع و کاربرد ساختمان متفاوت است. تعداد بولت ها باید از دو عدد بیشتر و زوج باشد. قبل از بتن ریزی بولت ها را آغشته به گریس می کنند تا در مرحله هواگیری بتوان به راحتی آن را جدا کرد.
انواع بیس پلیت در ساختمان سازی
انواع بیس پلیت در ساختمان سازی ها بر اساس نوع اتصالشان تقسیم می شوند. تقسیم بندی بر اساس اتصال عبارت است از:
روش اول اتصال گیردار: به این صورت است که بیس پلیت در ساختمان سازی برای قرارگیری روی فونداسیون باید کاملاً دقیق طراحی و متصل شوند. ارتفاع بولت ها باید به اندازه ای باشد که بیس پلیت هیچگونه چرخشی نداشته باشد. انتهای ستون که به صفحه ستون متصل می شود باید برشی به شکل گونیا داشته باشد. همچنین سنگ زده و صاف باشد، به دلیل اینکه یک اتصال کامل با بیس پلیت برقرار شود.
همچنین باید از ورق های سخت کننده (استیفنر) استفاده کرد که برای گیرداری است. به شکل مثلث یا ذوزنقه ساخته می شوند.
روش دوم اتصال مفصلی: در اتصال مفصلی بیس پلیت در ساختمان سازی ها نیازی به سخت کننده ها نیست. با نبشی به بیس پلیت ها متصل می شوند. کاربرد آن در ساختمان های چند طبقه بیشتر است. بار فشاری و برشی را به خوبی تحمل می کند. در این روش بالا و پایین بیس پلیت ها را به وسیله جوش به ستون ها متصل می کنند.
بیس پلیت در ساختمان سازی
مراحل اجرای بیس پلیت در ساختمان سازی
روش اجرای بیس پلیت در ساختمان سازی به دو صورت انجام می شود.
- روش اول: در برخی مواقع در کارخانه ستون به بیس پلیت متصل می شود. سپس به محل اجرا انتقال می یابد. به روش پیش ساخت بولت ها در قسمت کف ستون در فونداسیون جایگذاری شده و بتن ریزی انجام می شود. ستون و بیس پلیت به طور همزمان به فونداسیون متصل می شوند.
- روش دوم: در محل اجرا قبل از اینکه در فونداسیون بتن ریزی شود بیس پلیت و بولت ها در مکان مورد نظر متصل و سپس بتن ریزی انجام می شود. سپس ستون به بیس پلیت متصل می شود.
رعایت چند نکته در زمان اجرای بیس پلیت لازم و ضروری است، از جمله:
با استفاده از محاسبات دقیق کارشناسانه باید محل بیس پلیت در ساختمان سازی ها مشخص شود. کوچکترین اشتباه باعث خطا در اجرای ستون و سقف می شود.
سطح بتن در فونداسیون ناهموار است. بنابراین از گروت برای مسطح و پر کردن فضای خالی بین بیس پلیت و بتن استفاده کنید. بیس پلیت را به ستون ها متصل کنید. باید دقت کنید عملیات ریختن دوغاب یا همان گروت در یک مرحله انجام شود. گروت ماده‌ای است که در برابر زلزله و نوسانات دمایی بسیار مقاوم است. انواع دوغاب مانند پلیمری، اپوکسی، سیمانی و منبسط کننده را می توان نام برد.
قبل از اجرا باید سطح بتن عاری از هرگونه آلودگی باشد. بنابراین سطح بتن را به مدت وجود دو ساعت پر از آب کنید. سپس آب را تخلیه کرده و خشک کنید. در مرحله بعد گروت را بر روی سطح بریزید.
برای پیشگیری از زنگ زدگی بیس پلیت در سازه آن را با رنگ های ضد زنگ یا بتن بپوشانید. قبل از رنگ آمیزی سطح آن را از انواع آلودگی ها پاک کنید. البته بعضی از پیمانکاران از موادی مانند قیر در مخلوط با ماسه برای پوشاندن سطح بیس پلیت در ساختمان سازی ها استفاده می کنند.