مدیریت پروژه ساختمانی بخش های مختلف یک پروژه در حال ساخت را شامل می شود. افراد متخصص در بخش های مربوطه مشغول فعالیت هستند. مدیریت پروژه ساختمانی مانند هر پروژه دیگر طراحی، برنامه ریزی، زمانبندی و ساخت را شامل می شود. هر بخش دارای مراحل پیچیده ای است، اما اگر هماهنگی بین بخش ها برقرار باشد کمترین مشکلات در طول پروژه به وجود می آید.
اجرای پروژه های کوچک، متوسط یا در سطح کلان در بخش های مختلف اجرا می شوند. اجرای پروژه های ساخت و ساز فقط به ارتباط مهندسان معمار و عمران، کارگران و… خلاصه نمی شود. باید برای پیشبرد و شروع پروژه با تولیدکنندگان مختلف ارتباط برقرار کرد. شناسایی تولیدکنندگانی که بهترین مصالح را تولید کرده و به بازار مصرف عرضه می کنند.
ارتباط بین اشخاص، حرفه ها و مشاغل گوناگون تا ارتباط با سازمان ها و نهاد های اداری برای شروع هر پروژه لازم است.
این همه شاخ و برگ در اجرا نیاز به شاخص دارد که بتواند تمام بخش ها را در یک زمان واحد مدیریت کرده تا پروژه به اتمام برسد.
مدیریت پروژه ساختمانی از مرحله اول یعنی طراحی پروژه تا زمان تحویل را شامل می شود. اجرا و مدیریت پروژه ساختمانی با رشته های مختلفی از مهندسی و معماری تا برنامه ریزی شهری در ارتباط است و به تخصص آن ها نیاز دارد.
مدیریت پروژه های ساختمانی
پروژه ساختمانی مرکز خرید، واحد های صنعتی یا ساخت مجتمع های مسکونی را شامل می شود. مدیریت پروژه ساختمانی از اهداف کاملاً مشخص و هدفمند پیروی می کند. مدیریت پروژه ساختمانی و روند آن با بخش های مختلفی برای همکاری و کسب مجوز های لازم سروکار دارد.
برای اجرای پروژه های ساختمانی باید شخصی توانمند حضور داشته باشد تا بتواند همه قسمت ها را هماهنگ و همگام کند. این عملکرد اجرایی برای هماهنگی بین بخش های مختلف، مدیریت پروژه ساختمانی نام دارد.
کنترل و مدیریت پروژه های ساختمانی به فعالیت هایی اشاره دارد که شرایط شروع تا اتمام پروژه را فراهم کند. تمام مراحل در یک بازه زمانی مشخص با بالاترین کیفیت پایان یافته و به کارفرما تحویل داده می شود.
اکثر افرادی در این جایگاه مشغول فعالیت هستند دارای تحصیلات آکادمیک هستند. البته اکثر کارفرما ها داشتن مدارک دانشگاهی را ملاک انتخاب یک فرد شایسته قرار می دهند.
برخی افراد از تجربه بسیار بالایی در زمینه مدیریت پروژه ساختمانی برخوردار هستند. این افراد بسیار حرفه ای عمل می کنند و حتی با دوره های کارآموزی به این جایگاه رسیده اند.
امروزه اکثر پروژه ها در سطح کلان و متوسط توسط یک مدیر متخصص و مجرب اداره می شوند. مدیر پروژه از دانش، مهارت، روش ها و بهترین کالا های تولیدی در جهت موفقیت پروژه استفاده می کند. تمام تلاش و تجربه خود را در راستای ساخت و تحویل به موقع پروژه به کار می گیرد.
تصمیمات و اقدامات صورت گرفته نیز باید در جهت هماهنگی بیشتر در بین بخش های مختلف پروژه باشد. به عبارت دیگر به کارگیری همه ملزومات و کنار گذاشتن عواملی که پروژه را از مسیر سرعت و کیفیت خارج می‌کند.
شرح وظایف مدیر پروژه
مشخص کردن محدوده پروژه: مدیر پروژه باید یک شرح کامل از پروژه را تعریف کرده باشد. سپس آن را به بخش های کوچکتر جهت مدیریت بهتر تقسیم بندی کند. تمام روابط و مشاغل را در یک جدول تعریف کند. سپس شرح وظایف هر بخش را مشخص کرده و به آن ها ارجاع دهد.
مدیر پروژه باید در حین اجرا قسمت های مختلف را با نتایج واقعی مقایسه کند. تمام مراحل و اجرای پروژه را به صورت کامل مستند سازی کند. این مستند سازی ها برای کارفرما و اشخاص مرتبط به عنوان معیار شناخته می شود تا پروژه قابل اندازه گیری و پایش باشد.
این مستند سازی می تواند انحرافات ناخواسته را به وضوح نمایان کند. در این بخش باید فعالیت ها و مراحل مختلف در روند ساخت و ساز را شناسایی و توالی کاری آن ها را مشخص کرد. در این رابطه باید انواع مصالح مورد نیاز مشخص شده تا با کیفیت و استاندارد های لازم سنجیده شوند. همچنین باید نیروی انسانی لازم برای شروع مشخص و تعریف شوند. در این مرحله باید تجهیزات و ابزار های لازم برای فعالیت های هر بخش تعیین شوند.
کنترل و برآورد هزینه ها: بخش مهم و تعیین کننده در رابطه با مدیریت پروژه ساختمانی مربوط به هزینه ها است. برآورد هزینه تخمین دقیقی از تمام هزینه ها از شروع تا پایان عملیات ساخت و ساز را شامل می شود. هزینه های شروع پروژه شامل ساخت ابزار ها و هزینه های شروع کار را شامل می شود. هزینه میانه پروژه شامل پرداخت حقوق کارگران، نوسانات قیمت ها در بخش های مختلف و هزینه های جانبی را در برمی گیرد.
هر گونه اشتباه در تعیین هزینه ها یا هزینه های غیر ضروری باعث خسارت و هدر رفت بودجه خواهد شد. حتی ممکن است به شکست پروژه منجر شود که آسیب به هر دو طرف قرارداد وارد می کند (کارفرما و پیمانکار).
کنترل کیفیت پروژه
تمام مراحل اجرا باید مورد ارزیابی دقیق و کنترل کیفیت قرار گیرند. به عبارت دیگر باید استاندارد های مربوط به هر بخش رعایت شوند. یک ارتباط دوطرفه بین کیفیت اجرا و رعایت استاندارد ها وجود دارد.
استاندارد های ساخت و ساز باید مطابق با مقررات ملی ساختمان باشند. همچنین باید استاندارد های وزارت راه و شهرسازی و سازمان نظام مهندسی نیز رعایت شوند. رعایت استاندارد های مربوط به ساخت و ساز باعث بالا رفتن امنیت سازه می شود. در نتیجه خطرات احتمالی در حین اجرا و بعد از افتتاح پروژه به حداقل ممکن می رسند.
تدوین برنامه برای زمانبندی اجرای پروژه: مدیر پروژه باید برنامه ای دقیق در رابطه با شروع و زمانبندی پروژه، تحلیل و توالی فعالیت ها در بخش های مختلف تنظیم کند. بهترین کار برای مدیریت پروژه ساختمانی تهیه یک جدول است.
در برخی موارد زمانبندی منوط به برآورد هزینه ها و منابع است. وقتی مراحل اجرای پروژه توسط مدیر پروژه با یکدیگر هماهنگ باشند پیشرفت کلی پروژه را می توان تخمین زد.
مدیر پروژه باید زمانبندی و برآورد هزینه ها را به مهندسان و کارکنان در بخش های مختلف ابلاغ کند. افراد در بخش های مختلف باید فعالیت های خود را با یکدیگر هماهنگ کرده تا تعارضی در روند پروژه ایجاد نشود.
مدیریت پروژه ساختمانی می تواند با مهندسان معمار و عمران، مشاوران و کارفرما جلسه های هم اندیشی برگزار کنند. افراد حاضر می توانند تجربیات خود را در رابطه با مدیریت پروژه های قبلی برای پیشرفت بهتر بیان کنند. تجربیات ارزشمند خود را با ذکر مستندات لازم برای همکاران خود شرح دهند.
مطلب آخر در زمینه زمانبندی مدیریت پروژه ساختمانی این است که اطلاعات پروژه باید بروز باشد. بنابراین اطلاعات در زمان اجرای پروژه باید به طور مدام ثبت شوند.
راهنمای مدیریت پروژه ساختمانی
لزوم موفقیت در مدیریت پروژه ساختمانی به کارگیری مهارت ها و تخصص های لازم در صنعت ساخت و ساز است. بنابراین باید با تکنسین های با تجربه و متخصص همکاری لازم را داشت و از تجربیات و تخصص آن ها استفاده کرد.
یک مدیر پروژه متخصص باید ارتباطات گسترده‌ای با اشخاص مختلف و سازمان‌های اداری داشته باشد. با پروسه ها و ضوابط اداری در زمینه ساخت و ساز آشنایی کامل داشته باشد. طبق قانون و در کمترین زمان ممکن مجوز های لازم را از مراجع مربوطه اخذ نماید.
شخصی که مدیریت پروژه ساختمانی را بر عهده دارد باید در چند بخش مهارت های بالایی داشته باشد، از جمله:
- توانایی مدیریت مالی و برآورد هزینه ها
- آشنایی با قرارداد های مختلف
- آشنایی با قوانین ایمنی و استاندارد در سازمان های مختلف
- مدیریت انتخاب نیروی انسانی کار آزموده
یک بخش مهم برای شروع پروژه انتخاب و بکارگیری نیروی های ماهر و متخصص در زمینه های مختلف است. ممکن است در هر پروژه در شرایط و زمانبندی غیر قابل پیش بینی پیشامد هایی اتفاق بیفتد. در این رابطه نوسانات ناگهانی قیمت ها یا قوانین سخت گیرانه جدید را می توان نام برد.
یکی از شرح وظایف مدیر پروژه این است که توانایی مدیریت بحران داشته باشد. همچنین باید ریسک پذیر باشد.
تمام قرارداد ها و تهیه اسناد باید قانونی و طبق روال قانون ملی تنظیم شده باشند. از طرف دیگر مدیر پروژه باید مدارک معتبر را درخواست کند. کار غیرقانونی در بیشتر مواقع با شکست مواجه می شود.
مدیر پروژه باید با چند نرم افزار های مدیریت پروژه ساختمانی آشنایی داشته باشد. در نتیجه در زمینه استفاده از نرم افزار مدیریت پروژه ساختمانی و افراد متخصص و مجرب پیشگام باشد.
تهیه گزارش کامل و ارائه آن به کارفرما در تمام مراحل جزو وظایف مدیر پروژه ساختمانی است. کارفرما باید از تمام مراحل و پیشرفت پروژه آگاهی کامل داشته باشد.