نورد گرم؛ متداول ترین روش برای تولید ورق های فولادی

ورق های فولادی به دو روش نورد گرم و سرد تولید می شوند. روش نورد گرم به عنوان یکی متداول ترین روش ها برای ساخت ورق های فولادی شناخته می شود.

فلزات از جمله آهن و فولاد رتبه اول پرمصرف‌ترین کالا ها در دنیا را به خود اختصاص داده اند. به گونه ای که وجود آن در زندگی انسان تثبیت شده است. به سختی می توان جایگزینی برای آن پیدا کرد.

امروزه بخش بزرگی از صنعت به وجود آهن وابسته است. چه فرقی می کند کدام بخش از صنعت باشد. صنعت ساختمان سازی، خودروسازی، لوازم خانگی و… به طور گسترده از فولاد استفاده می کنند. به طوری اگر فلزات نباشند دیگر زندگی صنعتی معنایی نخواهد داشت. کوه ها را می شکافند تا رگه هایی از آن را پیدا کنند.

فولاد پرمصرف ترین عنصر فلز شناخته می شود، دارای چند ویژگی مهم است:

• مقاومت و استحکام بالا
• شکل پذیری آن در حالت گرم و سرد
• قابلیت جوش پذیری
• مقاومت در برابر حرارت
• هزینه بسیار پایین نسبت به سایر فلزات

زمانی که فولاد از دل معادن بزرگ استخراج می شود تا زمانی که به کالای مصرفی تبدیل شود مسیر بسیار شگفت انگیزی را بر پایه تکنولوژی و علم طی می کند.

یکی از روش های فرآوری که در میانه راه قرار دارد فرآیند نورد فولاد نام دارد. ابداع این روش به قرن 17 میلادی برمی‌گردد. با ورود تکنولوژی روش های تولید پیشرفته تر شد. شروع انبوه سازی آن با ابداع ماشین بخار زده استارت زده شد.

فرآیند نورد فولاد شامل دو روش است:

• نورد سرد: در این روش فولاد سرد شده حاصل فرآیند نورد گرم است که در دمای معمولی محیط سرد شده است.
• روش نورد گرم: در ادامه توضیح داده می شود.

اصطلاحات کاربردی در صنعت فولاد

در صنعت فولاد چند اصطلاح درباره فولاد وجود دارد که در فرآیند نورد گرم از آن ها استفاده می کنند. این اصطلاحات عبارتند از:

بیلت یا شمشال (Billet): یکی از انواع شمش فولادی است که طول زیادی دارد. سطح مقطع آن دایره یا مربع است. عرض آن 15 و سطح مقطع 230 سانتیمتر است.

بلوم یا شمشه (Bloom): در واقع همان بیلت است که عرض آن از 15 و سطح مقطع نیز از 230 سانتیمتر بیشتر است. هنگام دسته بندی در این گروه قرار می گیرد.

اسلب یا تختال (Slab): سطح آن به شکل مستطیل است. در طول 12 و عرض 1.25 متر ساخته می شود. با ضخامت 230 میلیمتر طراحی می شود. به عنوان مواد اولیه برای ساخت ورق فولاد استفاده می شود.

نورد گرم چیست؟

نورد (Rolling) فرآیندی در صنعت فولاد است که ضخامت قطعه توسط نیروی فشار کاهش می یابد. این اعمال نیرو توسط غلتک انجام می ‌شود. قطعات در شکل و ضخامت های مختلف تولید می شوند.

در نورد گرم مقاطع فلزی بیلت، بلوم و اسلب در دمای 900 الی 1200 درجه سانتیگراد گداخته می ‌شوند. برای پردازش فولاد در روش نورد گرم تولیدکنندگان باید از یک فلز بزرگ به نام بیلت استفاده می کنند. بیلت حرارت داده می شود و سپس به صورت رول های بزرگ پهن می شوند. در دمای بالا نگه داشته می شوند. سپس این قطعات از بین چندین غلتک عبور داده می شوند. این غلتک ها در جهت یکدیگر حرکت می کنند که دارای سرعت برابری هستند.

سرعت چرخشی این غلتک ها از ریل که قطعات فلزی گداخته شده را حرکت می‌دهند بیشتر هستند. با اصطکاک ایجاد شده بین فلز و غلتک، فلز رو به جلو حرکت می کند. با عبور ورق از بین غلتک ها ضخامت کم می شود اما در عین حال طول قطعه افزایش می ‌یابد.

اگر می خواهید ضخامت قطعه کم باشد میزان اصطکاک به دو فاکتور غلتک و فلز داغ وابسته است. نیرویی که باعث فشردگی بافت فلز می شود ساختار را تغییر داده و حفره های بین آن ها را از بین می برند. البته نکته مهم این است که در برخی موارد چندین بار فلز از بین غلتک ها عبور می کند تا به ضخامت مورد نظر برسد. نکته دیگر اینکه میزان ضخامت نهایی به فاصله بین غلتک ها وابسته است. هر چه فاصله کمتر باشد محصول نهایی ضخامت کمتری خواهد داشت. یکی از محصولات نورد گرم ورق سیاه است که از تختال تولید می شود.